«خداوند متعال» می فرماید : «از درون شکم زنبور عسل نوشیدنی هایی به رنگ های متنوع بیرون می تراود که درمان و شفای آدمیان در آن قرار داده شده است».
خداوند سبحان به زنبور عسل الهام می کند که چگونه زندگی و تغذیه نماید؛ بر پایه ی همین الهام، خیر و برکت را در تغذیه و درمان این ماده ی حیات بخش نهاده است. «عسل» به رنگ های مختلف دیده می شود. ارزش غذایی عسل به دو عامل مهم بستگی دارد: نخست به مکانی که زنبورعسل در آن زندگی می کند و دوم به نوع گل و گیاهی که از آن به عنوان تغذیه بهره می گیرد. «قرآن» ابتدا به عامل مکانی اشاره کرده و می فرماید: «من الجبال بیوتا و من الشجر و مما یعرشون».
(گزینش کوهها به عنوان خانه و گزینش درختان و گیاهان بلند و اماکن مرتفع).
سپس از نظر نوع تغذیه و گل ها و گیاهانی که از آن بهره می گیرد می فرماید: «ثم کلی من کل الثمرات»، تغذیه و بهره گیری از همه ی گل ها و گیاهان.
1- زیستگاه های زنبورعسل
زنبورهایی که درکوه ها زیست می نمایند. این نوع زنبورها بهترین و عالی ترین نوع عسل را تولید می کنند. معمولا این نوع عسل جز در مناطق کوهستانی به دست نمی آید؛ برخی از این نوع عسل در مناطق کوهستانی و غنی از پوشش گیاهی گیاهان دارویی ارتفاعات کشور عزیزمان ایران بخصوص ارتفاعات البرز و زاگرس یافت می شود که خالص و طبیعی و سالم و ارزشمند و گران قیمت هستند.
خداوند می فرماید «ان اتخذی من الجبال بیوتا» به زنبورعسل الهام می کنیم که خانه و آشیانه در دل کوه ها برگزیند.
2- نوعی عسل در لابلای شاخه ی درختان به دست می آید. این فرآورده براساس الهام خداوند با تلاش زنبورعسل در میان شاخ و برگ درختان حاصل می شود. «زنبور عسل» در شکاف و زوایا و کنج درختان بزرگ، لانه و خانه ی خود را مهندسی و حجراتی شش ضلعی از موم می سازد که درون آن سرشار از شهد حیات بخش و اکسیر شیرین حیات است..
3- نوع دیگر عسل که کمترین میزان تولید مجموع فرآورده های عسل را رقم می زند، عسلی است که در پوشش و سقف خانه های روستایی، به دست می آید. ماوای زیست این گونه زنبور عسل در کنج و زاویه ی چوب ها و الیاف سقف خانه هاست، جایی که بی بهره از نطافت و بهداشت و سکون و آرامش و زندگی است، این نوع عسل از دو نوع عسل پیشین که قبلا متذکر شدیم از نظر دارویی خاصیت کمتری دارد.
ارزش غذایی و دارویی عسل
ارزش غذایی و دارویی عسل بستگی به نوع گل ها و گیاهانی دارد که مورد بهره برداری قرار می دهند. بی تردید اختلاف گل ها و میوه جات در فصول سال، تاثیری فراوان بر میزان ارزش محصول عسل دارد.
گیاه شبدر، برگ های سیب و تمرهندی و کاکتوس، گل پنبه و گل پرتغال ، بهار نارنج و خارکوهی، گیاه آویشن، گون، گل های زیبای میخک و ختمی، گل گیلاس و زردآلو و شبرنگ، گل های سرخ و نسترن و صدها گل و گیاه دارویی دیگر هر یک در کیفیت عسل نقش داشته و اثر دارویی ویژه ی همان گیاه را به عسل می بخشد.
در واقع خواص عسل بستگی به گل و گیاهی دارد که زنبورعسل آن را مکیده است. مثلا زنبور عسل وقتی بر روی گیاه آویشن می نشیند و شهد آن را می مکد و عسل می تراود، این عسل موجب تقویت معده و از بین رفتن نفخ معده و روده می شود زیرا گیاه آویشن نیز همین خواص دارویی را در بر دارد. یکی از خواص مهم عسل، خاصیت ضد سرطانی آن است به همین جهت در گذشته توانسته است عده ای از مبتلایان را درمان کند ولی چنانچه در تمام بیماران موثر نشده است عسل آن تقلبی بوده و یا اینکه سبک آداب تغذیه ای نامناسبی داشته اند.
عسل طبیعی رادیکال های آزاد مولکولی در میان سلول های بدن را محاصره و دستگیر و از محیط سلولی خارج می کند. این رادیکال های آزاد موجب تخریب سلولی شده و عامل بازدارنده ی فعالیت سالم سلولی است. عسل همان کاری را می کند که هویج و سبوس و بسیاری از میوه جات و سبزیجات مانند کاهو و کدو و کلم واسفناج و سویا و مواد فیبردار و سلولزی انجام می دهند. عسل طبیعی آنتی اکسیدان نیرومندی است و همانند خرما و انگور و مرکبات مخصوصا لیموترش، عوامل اکسیدکننده ی عناصر حیاتی سلول ها را خنثی کرده، آن ها را از محیط سلول خارج می کند.
یکی از خواص شفابخشی عسل تقویت کننده ی خواص دیگر داروها اعم از شیمیایی یا گیاهی می باشد. امروزه در طب سنتی و گیاهی عسل به دلیل خواص و طعم استثنایی خود از اهمیت بسزایی برخوردار است و می تواند به تنهایی یا همراه با سایر گیاهان دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.
عسل طبیعی محصول عصاره ی حیاتی گل و گیاه به اضافه ی شهد حاصل از فرآیندهای انجام گرفته توسط زنبور عسل می باشد. عسل بر گرفته از شکوفه و گل های مرکبات مانند بهارنارنج و لیموترش و لیمو شیرین، برای سیستم عصبی مفید بوده و قلب و کبد را سود می بخشد.
عسل به اعتبار جایگاه مکانی دارای انواع گوناگونی است: عسل استرالیایی، عسل مکزیکی، عسل لهستانی، عسل روسی، عسل آمریکایی، عسل حجازی، (مناطق کوهستانی مرتفع)، عسل آسیایی عسل عراقی، عسل سبلانی، عسل برگرفته از کوههای البرز و رشته کوه کپه داغ، عسل مازندران، عسل جهرم، عسل منطقه فارس و خراسان و اصفهان و مناطق کوهستانی کهگیلویه و بویراحمد. خلاصه این که عسل هر یک از مناطق یاد شده آثار اکتسابی شگرفی در بهبود بخشیدن به عوارض بیماری ها را در بر دارد.
منبع : کتاب سیاه دانه و عسل/ دکترمحمد دریایی
